Một người Thầy

06/05/2012 03:56

Năm 2002, khảo cổ học Việt Nam có một sự kiện mang tầm quốc tế, đó là hội nghị “Một thế kỷ khảo cổ học Việt Nam”, lúc bấy giờ tôi đang ở Seoul, Hàn Quốc.

GS Trần Quốc Vượng - Ảnh: Nguyễn Đình Toán

Từ hội nghị ở Hà Nội trở về, GS Yi Seon-book, Đại học (ĐH) Quốc gia Seoul kể cho tôi những người ông gặp gỡ, với ông ấn tượng mạnh nhất là cuộc gặp với một vị giáo sư mà theo ông (qua cách ứng xử của những nhà khảo cổ học trung và trẻ tuổi) là Big Father  của khảo cổ học Việt Nam. Và người đó là thầy tôi - GS Trần Quốc Vượng.

Ai cũng có thể là thầy

Điều quan trọng bậc nhất là dám đặt lại vấn đề, dám nghĩ khác và dám dấn thân vào những góc khuất, những gai góc, những nẻo đường chưa hoặc ít được khai phá của khoa học

Phác họa chân dung thầy là một nhiệm vụ “bất khả thi”. Mỗi người hiểu về thầy theo cái cách họ hiểu và muốn hiểu. Với một số người, thầy là vị giáo sư sắc sảo, cá tính, phóng khoáng, bụi, quảng giao nhưng cô đơn… Với người khác, thầy là người có trái tim nồng nhiệt, sống rất tình nghĩa với bạn bè, học trò, một trí tuệ thông minh, sắc sảo, nhạy bén, một nhà khoa học đầy nghị lực trong nghiên cứu, không bao giờ bằng lòng với những cái đã biết của mình và của mọi người, luôn luôn vươn tới những khám phá mới của thế giới nhận thức. Trong con mắt của GS Hồ Ngọc Đại, thầy là “một Trần Quốc Vượng có hạng”.

Có lẽ những nhận xét này đều đúng.

Điều được mọi người nhận thấy đầu tiên, thầy là một nhà khoa học quảng du, quảng giao, quảng bác. Thầy đi khắp nơi, giao du với mọi người từ các nhà khoa học đủ các ngành đến các nhà thơ, nhà văn, nhà báo, các văn nghệ sĩ, cho đến mọi người mà thầy gặp: nông dân, thợ thủ công, dân chài lưới, công nhân, người đạp xe xích lô, chạy xe ôm… Với thầy, bất cứ ai trong số họ cũng có thể thành thầy của mình. Có lẽ phi thầy ra, ít nhà khoa học nào làm được điều này. Mê điền dã, mê những chuyến du hành thích ngồi quán, vỉa hè, góc nhà bạn bè, và thường cùng với những người thất thế. “Tớ phù suy” là câu cửa miệng của thầy. Đối với thầy, chơi mà học, học mà chơi, trong lúc ăn chơi thực sự cũng vẫn là cơ hội để hiểu người, hiểu đời, hiểu thời thế. Đấy là một phong cách nghiên cứu rất đặc trưng rất Trần Quốc Vượng.

Trong khoa học, thầy là người đã khai phá, gieo mầm những ý tưởng mới, nêu cao lời thề trung thực, dũng cảm cho các nhà sử học. Thầy đã vượt qua phong ba bão táp để làm một cánh đại bàng trong làng sử học, văn hóa học Việt Nam. Thầy cũng là người đứng mũi chịu sào xây dựng nhiều ngành học mới trong và ngoài ĐH Quốc gia Hà Nội.

Một trong những lĩnh vực nghiên cứu mà GS Trần Quốc Vượng tâm đắc nhất, đó là nghiên cứu văn hóa từ góc độ môi trường tự nhiên, những thành công trong lĩnh vực địa - văn hóa và trong những lĩnh vực khoa học xã hội - nhân văn khác của thầy không đơn thuần là kết quả nghiên cứu khoa học của phương pháp tiếp cận liên ngành, đa ngành, suy ngẫm và nhận thức lịch sử, văn hóa từ nhiều góc độ chuyên môn khác nhau liên kết lại trong một cái nhìn tổng hợp, tích hợp mà còn là kết quả của cái tâm, cái tình của thầy đối với đất nước và con người Việt Nam.

Dám nghĩ khác, dám dấn thân

GS Trần Quốc Vượng (12.12.1934 - 8.8.2005), quê Hà Nam, tốt nghiệp cử nhân sử - địa năm 1956. Bằng con đường tự học, tự nghiên cứu, ông là một trong những nhà khảo cổ học Việt Nam đầu tiên, góp phần quan trọng vào việc sáng lập ra bộ môn khảo cổ học; được tôn vinh là một trong “Tứ trụ” của ngành sử học Việt Nam: Lâm (GS Đinh Xuân Lâm), Lê (GS Phan Huy Lê), Tấn (GS Hà Văn Tấn), Vượng (GS Trần Quốc Vượng). Ông được phong giáo sư (1980) và danh hiệu Nhà giáo Ưu tú (1990). Được nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng nhất (1997) và nhiều huân huy chương khác... Ông là tác giả của hàng trăm bài báo và hàng chục cuốn sách được đăng tải, xuất bản trong và ngoài nước. Mới đây, ông được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh (2012) với cụm công trình: Văn hóa Việt Nam: Truyền thống và hiện đại.

Công lao lớn nhất của thầy là đào tạo lớp học trò - thầy giáo kế cận bằng cách cung cấp cho họ phương pháp luận và phương pháp suy luận cùng thực tiễn điền dã. Điều quan trọng là thầy hiểu và tôn trọng cá tính, nắm bắt khả năng của mỗi học trò, của mỗi cán bộ trẻ để phát huy sức tự lực, tính năng động của họ trong cả hai lĩnh vực: đào tạo và nghiên cứu. Phương pháp truyền nghề này của GS Trần Quốc Vượng cũng chính là sự chiêm nghiệm tuyệt vời thái độ tôn trọng sự đa dạng và khoan dung văn hóa mà thầy luôn xem là lối sống, lối ứng xử của mình.

Và trong con mắt của những học trò đã ít nhất một lần nghe thầy giảng, thầy là người thầy số 1, từ những bài giảng của thầy về khảo cổ học, văn hóa Việt Nam mà biết bao nhiêu thế hệ trẻ đang đi theo con đường thầy đã đi.

Trong suốt cuộc đời dạy học của mình, bất kỳ ở đâu, với đối tượng nào, cái mà thầy đau đáu chính là tạo cho sinh viên một phương pháp tư duy ĐH, biến quá trình ĐH thành quá trình tự học mà trong đó, điều quan trọng bậc nhất là dám đặt lại vấn đề, dám nghĩ khác và dám dấn thân vào những góc khuất, những gai góc, những nẻo đường chưa hoặc ít được khai phá của khoa học.

Thầy là người dẫn đường cho bao thế hệ những người làm khảo cổ, văn hóa ở Việt Nam. Nghiêm khắc với học trò nhưng thầy luôn dành cho họ tình yêu thương đằm thắm, tôn trọng cá tính, tin tưởng, khích lệ cổ vũ họ trong những bước đi chập chững ban đầu nghiên cứu khoa học. Với học trò, không chỉ dạy, thầy còn học từ họ "Học thầy không tày học trò". Câu nối thêm một thành ngữ cổ của thầy "Con hơn cha, nhà có phúc, trò hơn thầy, đức nước dày" thường được mọi người tâm niệm như một lời nhắc nhở về trách nhiệm làm thầy, trách nhiệm làm người giữa các thế hệ.

Với chúng tôi, GS Trần Quốc Vượng mãi là Big Father, một người thầy với chữ Thầy viết hoa.

PGS-TS Lâm Thị Mỹ Dung

NHỮNG TỤC LỆ TRUYỀN THỐNG VÀO SÁNG MÙNG 1 TẾT CỦA NGƯỜI TÀY NÙNG XỨ LẠNG

NHỮNG TỤC LỆ TRUYỀN THỐNG VÀO SÁNG MÙNG 1 TẾT

CỦA NGƯỜI TÀY NÙNG XỨ LẠNG

Xứ Lạng là mảnh đất phiên dậu phía bắc tổ quốc, là mảnh đất sinh sống của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng…

Xứ Lạng mảnh đất có sự giao lưu tiếp xúc mạnh mẽ giữa văn hóa Việt Nam với văn hóa Trung Hoa. Vì nằm ở vị trí nhạy cảm như vậy nên văn hóa Xứ Lạng có những nét đặc sắc và độc đáo riêng. Một trong số đó là tục lệ độc đáo ngày mùng 1 tết nguyên đán.

Tục lấy nước sáng mùng 1 tết.

Sáng sớm ngày mùng 1 tết nguyên đán khi trời còn chưa sáng người Tày – Nùng mang theo vài que hương, chút vàng mã và đôi thùng ra con suối hay chiếc giếng đầu làng để lấy nước đem về. Người Tày – Nùng quan niệm rằng nước suối hay nước giếng buổi sáng đầu năm có sự tinh khiết chưa bị ô uế và mang trong nó sự may mắn nên người Tày – Nùng dùng nước đó để rửa mặt nhằm mong muốn một năm gặp nhiều điều may mắn, phần còn lại đem đun sôi dùng để pha trà tiếp khách.

Người Tày – Nùng coi dòng suối, chiếc giếng là nơi bắt đầu sự sống, nước được dùng làm chày dã gạo, nước theo những chiếc cọn, nước từ suối theo kênh mương đổ về ruộng lúa cằn khô, nước cung cấp tôm, cua, cá nguồn thức ăn tự nhiên cho đồng bào.

Tục lấy gia súc, gia cầm mùng 1 tết.

Cứ mỗi khi năm hết tết đến tôi lại được ông tôi dặn rằng “Ông chuẩn bị ăn hùng [1] rồi năm nay cháu lại đi lấy lợn, gà, vịt nhé” nói xong ông tôi chỉ vào cái lồng nhỏ xíu vừa được làm xong để ở góc nhà.

Thế rồi sáng mùng một tết nguyên đán khi gà vừa gáy ông đã gọi tôi dậy để ra bờ suối lấy gia súc, gia cầm. Tôi cầm đi theo vài que hương, dăm ba chiếc vàng mã ra bờ suối và cắm xuống đó rồi nhặn lấy những hòn đá cho vào chiếc lồng đã chuẩn bị sẵn, hòn to là gà vịt hòn to hơn là lợn là trâu là bò…

Khi đi trên đường người Tày – Nùng thường phát ra những tiếng như: “Cú, cú, cú”[2], “Dú, dú, dú”[3]… như đang gọi gà, vịt về nhà theo mình, họ tin rằng những hòn đá kia mang trong mình linh hồn những con gia súc, gia cầm nên nếu năm đó nhà nào đi lấy thì năm đó nhà đấy sẽ có nhiều gia súc gia cầm. Ngoài ra trên đường đi và về họ không chào cũng chẳng thưa dù gặp người quen hay họ hàng ở trong xóm bởi họ quan niệm rằng nếu mở miệng chào người khác thì gia súc, gia cầm sẽ theo người đó về nhà hay nó sẽ bỏ về rừng về suối chứ không về nhà nữa.

Do có điểm chung là đều ra bờ suối và cầm theo hương vàng mã nên người Tày – Nùng thường kết hợn hai tục này để đi một lần.

Chục năm về trước khi tục lệ này còn phổ biến thì cứ sáng mùng một tết ra bờ suối hay bờ giếng ta sẽ thấy có rất nhiều hương và vàng mã cắm ở hai bên bờ. Thế nhưng vài năm trở lại đây tục lệ này đã mất dần, hiện nay còn rất ít gia đình thực hiện tục lệ này vì thế những que hương và vàng mã cũng đã ít dần bên dòng suối bờ giếng.

Tục thăm và quét dọn thành hoàng làng sáng mục 1 tết.

Tục này thường chỉ có các cụ cao niên trong làng thực hiện vào lúc sáng sớm tinh mơ ngày mùng một tết bởi người Tày - Nùng quan niệm ngày tết con gái không được bước chân vào thành hoàng làng.

Các cụ khi đi sẽ cầm theo chai rượu, “Lì xì”[4] và cây chổi để quét dọn trang hoàng thành hoàng làng.

Tục này thể hiện ước nguyện sống lâu (thọ) của con người, đồng thời cũng thể hiện sự tôn trọng người lớn tuổi vì thành hoàng làng là nơi thành kính tôn nghiêm nên chỉ có các cụ cao niên mới có thể “Xông”[5] đầu tiên.

Tục lệ này bây giờ cũng đang mất dần khi chỉ có các cụ ở tuổi “thất thập cổ lai hi”[6] thực hiện. Tác giả thiết nghĩ đây là một tục lệ đẹp cần phát huy. Tuy nhiên cũng cần bỏ đi cái chưa tích cực như chỉ có con trai mới được đến thành hoàng làng, chính cái tục lệ đó mà đồng bào Tày – Nùng luôn coi trọng “Con trai nối dõi tong đường”.

Tục cũng thành hoàng làng vào ngày mùng 1 tết.

Tục này ở mỗi làng lại thực hiện khác nhau, có làng chọn thời gian buổi sáng khoảng 7h đến 8h, có làng chọn đúng giữa trưa khi qua 12h nhưng cũng có làng lại đi vào buổi chiều, thời gian nào là do quan niệm của từng làng nhưng tựu chung lại vẫn nhằm mục đích.

Cầu mong cho một năm mới mùa màng bội thu, gia súc gia cầm đầy nhà năm mới làm ăn khấm khá hơn năm trước, sức khỏe dồi dào nhà nào chưa có con sẽ sớm có tin vui, nhà nào chưa có con trai sẽ sinh con trai, nhà nào chưa có con gái sẽ sinh con gái và người nào lớn tuổi mà chưa cưới vợ cười chồng năm mới sẽ cưới được vợ được chồng…

Người ta mang theo rất nhiều đồ cúng như bành chưng, khẩu sli[7], bánh khảo, rượu, hương, vàng mã và một thứ không thể nào thiếu đó là con gà trống thiến. Người ta quan niệm rằng con gà nào càng to càng đẹp mã thì năm đó sẽ càng làm ăn thuận lợi vì vậy không ai bảo ai nhà nào cũng cố làm cho con gà của mình đẹp nhất.

Cũng chính những dịp như thế này mà tình làng ngĩa xóm càng có dịp được thể hiện đầy đủ nhất, người ta bỏ qua mọi thù hằn thường ngày để cùng nhau nâng ly rượu xuân chúc nhau năm mới sức khỏe. Những dịp như thế này là nơi để những giá trị văn hóa truyền thống được phát huy như múa sư tử, phát sỏi, hát sli, hát cỏ lảu… lại vang lên.

Đây là một tục lệ vẫn được đồng bào Tày – Nùng phát huy những giá trị tốt đẹp và những hủ tục cũng đang được loại bỏ dần. Hiện nay con gái đồng bào Tày – Nùng đã có thể đến thành hoàng làng vào sáng mùng một tết, đó là một nét đổi mới thể hiện tư tưởng trọng nam khinh nữ đã không còn nặng nề như xưa.

Tục xông đất ngày mùng 1 tết.

Tục lệ này có những điểm chung so với tục lệ xông đất trong Việt Nam phong tục của Phan Kế Bính. Tuy nhiên nó cũng có những nét đặc sắc như:

Người Tày – Nùng sẽ chọn người xông nhà vào buổi sáng ngày mùng 1 tết trước khi đi thăm thành hoàng làng. Sau khi thăm thành hoàng làng về người ta không còn coi trọng vấn đề xông đất, xông nhà nữa.

Những người già, gia chủ thường sẽ không đi đâu vào ngày mùng 1 và những ngày tết bởi họ phải ở nhà để tiếp khách đến thăm. Nhà họ lúc nào cũng phải mở cửa và luôn sẵn lòng mời mọi người dù quen biết hay không quen vào chơi tết, đồng bào Tày  _ Nùng nhà nào càng có nhiều người vào chơi tết thì năm đó càng làm ăn tấn tới.

Văn hóa là nguồn cội của cuộc sống, văn hóa góp phần trang hoàng và làm cho cuộc sống càng đẹp hơn. Tuy nhiên hiện nay có rất nhiều nét văn hóa đang đứng trước nguy cơ mai một dần, yêu cầu đảng và nhà nước cần có biện pháp khôi phục.

Lý Viết Trường

Chùm ảnh, thôn Nà Lệnh thăm thành hoàng làng xuân Quý tỵ 2013.

Những mâm cúng trong khói hương nghi ngút

Những mâm cúng trong khói hương nghi ngút

Chụp ảnh lưu niệm tại thành hoàng làng tết nguyên đán Quý Tỵ 2013

---

[1] Ngôn ngữ Tày – Nùng, nghĩa là chiếc lồng, lồng gà, lồng vịt.

[2] Tiếng Tày – Nùng dùng để gọi Gà.

[3] Tiếng Tày – Nùng dùng để gọi Lợn.

[4] Tiếng Tày- Nùng, tờ giấy gián trước cửa thường in hình sao vàng, cờ đảng…

[5] Cũng như tục lệ xông nhà.

[6] Tuổi 70.

[7] Một loại bánh của dân tộc Tày – Nùng.

TỦ SÁCH CÁ NHÂN (2012 - 05/11/2013 )

TỦ SÁCH CÁ NHÂN

(2012 - )

LÝ VIẾT TRƯỜNG

STT	Tên tác giả	Tên tài liệu	Nhà xuất bản	Năm
1.	Ngô Sĩ Liên	Đại Việt sử ký toàn thư (Tập I) Bản in nội các quan bản Mộc bản khắc năm chính hòa Thứ 18 (1697)	Khoa học xã hội	2011
2.	Ngô Sĩ Liên	Đại Việt sử ký toàn thư (Tập II) Bản in nội các quan bản Mộc bản khắc năm chính hòa Thứ 18 (1697)	Khoa học xã hội	2011
3.	Ngô Sĩ Liên	Đại Việt sử ký toàn thư (Tập III) Bản in nội các quan bản Mộc bản khắc năm chính hòa Thứ 18 (1697)	Khoa học xã hội	2011
4.	Ngô Sĩ Liên	Đại Việt sử ký toàn thư (Tập IV) Bản in nội các quan bản Mộc bản khắc năm chính hòa Thứ 18 (1697)	Khoa học xã hội	2011
5.	Ngô Cao Lãng	Lịch triều tạp kỷ (Đại Việt Sử Ký Toàn Thư tập V)	Khoa học Xã hội	1995
6.	Lê Nin
7.	Ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Liên Xô	V.I.Lê Nin Toàn tập 15	Tiến Bộ Mát – Xơ – Cơ - Va	1979
8.	Ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Liên Xô	V.I.Lê Nin Toàn tập 16	Tiến Bộ Mát – Xơ – Cơ - Va	1979
9.	Ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Liên Xô	V.I.Lê Nin Toàn tập 18	Tiến Bộ Mát – Xơ – Cơ - Va	1979
10.	Ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Liên Xô	V.I.Lê Nin Toàn tập 20	Tiến Bộ Mát – Xơ – Cơ – Va	1979
11.	Ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Liên Xô	V.I.Lê Nin Toàn tập 21	Tiến Bộ Mát – Xơ – Cơ – Va	1979
12.	Ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Liên Xô	V.I.Lê Nin Toàn tập 36	Tiến Bộ Mát – Xơ – Cơ - Va	1979
13.	Tân Việt	100 Điều nên biết về phong tục Việt Nam	Văn hóa Dân tộc	2012
14.	Nam Đồng – Hòa Bình	36 Bài thơ lục bát	Văn Học	2010
15.	TS. Bùi Thị Thu Hà	Phật giáo Hòa Hảo tri thức cơ bản	Từ điển Bách khoa	2012
16.	Nguyễn Bích Ngọc	Nhà Lý trong Văn hóa Việt Nam	Thanh niên	2009
17.	Nguyễn Bích Ngọc	Nhà Trần trong Văn hóa Việt Nam	Thanh niên	2009
18.	Phan Ngọc	Bản sắc Văn hóa Việt Nam	Văn học	2006
19.	Quỳnh Cư – Đỗ Đức Hùng	Các triều đại Việt Nam	Văn hóa – Thông tin	2009
20.	Lã Minh Luận (cb) Đặng Tuyết Nhung	Bộ đề ôn luyện thi Ngữ Văn	Đại học Sư phạm	2011
21.	Tạ Đức Hiền – Nguyễn Trung Kiên…	Văn nghị luận Văn Học THPT	Hà Nội	2010
22.	Nguyễn Hoàng Anh	Hướng dẫn học & làm bài thi Địa lý 12	Đại học sư phạm	2010
23.	Trương Ngọc Thơi	Luyện thi cấp tốc các dạng bài từ đề thi quốc gia (tốt nghiệp – tuyển sinh) Lịch sử	Đại học sư phạm	2011
24.	Quỹ Thắp sáng niềm tin	Thắp sáng niềm tin trong tôi	Hội nhà văn	2012
25.	Nhóm trí thức Việt	Huy Cận thơ và đời	Văn học	2012
26.	Nhóm trí thức Việt	Nguyễn Bính thơ và đời	Văn học	2012
27.	Nhóm trí thức Việt	Xuân Diệu thơ và đời	Văn học	2012
28.	Hoài Thanh – Hoài Trân	Thi nhân Việt Nam	Thời đại	2011
29.	Trung tâm HĐVHKHVM – QTG	Văn miếu Quốc tử giám Thăng Long – Hà Nội	Hà Nội	2012
30.	Hội nhà văn	Thạch Lam Tuyển tập	Thời Đại	2013
31.	Đỗ Văn Ninh	Văn bia Quốc Tử Giám Thăng Long – Hà Nội	Thanh niên	2010
32.	Nguyễn Duy Hùng (Chủ biên)	Cuộc kháng chiến chống Mỹ, Cứu nước Những mốc son lịch sử	Chính trị Quốc gia	2010
33.	Phạm Hồng Tung	Nội các Trần Trọng Kim bản chất, vai trò và vị trí lịch sử	Chính trị Quốc gia	2010
34.	Tô Minh	Thuật giao tế	Tổng hợp TPHCM	2012
35.	ĐHKHXH&NV	Sổ tay sinh viên	Hà Nội	2012
36.	Diễn đàn Quân đội Nhân dân Việt Nam	Văn nghệ quân đội số 756 (Tháng 09/2012)	TPHCM	2012
37.	Nguyễn Đức Hạnh	Xin người lượng thứ	Thanh Niên	1992
38.	Phan Kế Bính	Việt Nam Phong tục	Văn học	2011
39.	TS. Trần Viết Nghĩa	Trí thức Việt Nam đối diện với văn minh phương tây thời Pháp thuộc	Chính trị Quốc gia	2012
40.	GS. Vũ Ngọc Khánh	Đền miếu Việt Nam	Thanh niên	2007
41.	Mã Thế Vinh	Lạng Sơn vùng đất của Chi Lăng – Đồng Đăng – Kỳ Lừa	Trẻ	2012
42.	Hoàng Giáp – Hoàng Páo	Văn hóa Lạng Sơn Địa dư chí – Văn bia – Câu đối	Văn hóa Thông tin	2012
43.	Chu Quang Trứ	Văn hóa Việt Nam nhìn từ Mỹ thuật (Tập I)	Viện mỹ thuật – Nxb Mỹ thuật	2002
44.	Chu Quang Trứ	Văn hóa Việt Nam nhìn từ Mỹ thuật (Tập II)	Viện mỹ thuật – Nxb Mỹ thuật	2002
45.	Chu Quang Trứ	Sáng giá chùa xưa. Mỹ thuật phật giáo	Mỹ thuật	2012
46.	Chu Quang Trứ	Mỹ thuật Lý – Trần Mỹ thuật Phật giáo.	Mỹ thuật	2012
47.	PGS. Trần Văn Bình (Chủ biên)	Văn hóa Thăng Long – Hà Nội Hội tụ và tỏa sáng	Thời đại	2010
48.	Bộ quốc phòng Viện lịch sử GSVN	Lịch sử kháng chiến Chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975) Tập I Nguyên nhân chiến tranh	Chính trị Quốc gia	2013
49.	Bộ quốc phòng Viện lịch sử QSVN	Lịch sử kháng chiến Chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975) Tập II Chuyển chiến lược	Chính trị Quốc gia	2013
50.	Bộ quốc phòng Viện lịch sử QSVN	Lịch sử kháng chiến Chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975) Tập III Đánh thắng chiến tranh đặc biệt	Chính trị Quốc gia	2013
51.	Bộ quốc phòng Viện lịch sử QSVN	Lịch sử kháng chiến Chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975) Tập IV Cuộc đụng đầu lịch sử	Chính trị Quốc gia	2013
52.	Bộ quốc phòng Viện lịch sử QSVN	Lịch sử kháng chiến Chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975) Tập V Tổng tiến công và nổi dậy năm 1968	Chính trị Quốc gia	2013
53.	Bộ quốc phòng Viện lịch sử QSVN	Lịch sử kháng chiến Chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975) Tập VI Thắng Mỹ trên chiến trường Ba nước Đông Dương	Chính trị Quốc gia	2013
54.	Bộ quốc phòng Viện lịch sử QSVN	Lịch sử kháng chiến Chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975) Tập VII Thắng lợi quyết định năm 1972	Chính trị Quốc gia	2007
55.	Bộ quốc phòng Viện lịch sử QSVN	Lịch sử kháng chiến Chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975) Tập VIII Toàn thắng	Chính trị Quốc gia	2013
56.	Bộ quốc phòng Viện lịch sử QSVN	Lịch sử kháng chiến Chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975) Tập IX Tính chất, đặc điểm, tầm vóc Và bài học lịch sử	Chính trị Quốc gia	2013
57.	Nguyễn Văn Sự	Đại tướng Võ Nguyên Giáp Danh tướng thế kỷ XX Qua tư liệu nước ngoài	Quân đội Nhân dân	2011
58.	ĐHQGHN ĐHKHXH&NV Khoa Lịch Sử	Với Thăng Long Hà Nội	Thế giới	2011
59.	PGS.TSKH Nguyễn Hải Kế	Ngàn năm lịch sử văn hóa Thăng Long Hà Nội	Chính trị Quốc gia	2010
60.	Vũ Quang Hiển	Đại thắng mùa xuân 1975 Sức mạnh của Trí tuệ Việt Nam	Chính trị Quốc gia	2010
61.	Trần Trọng Trung	Nhà trắng với cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam	Chính trị Quốc gia	2005
62.	Minh Hiểu Khê	Sẽ có thiên thần thay anh yêu em	Văn học	2011
63.	Trương Hữu Quýnh (Chủ biên)	Đại cương lịch sử Việt Nam Tập I	Giáo dục Việt Nam	2011
64.	Đinh Xuân Lâm (Chủ biên)	Đại cương lịch sử Việt Nam Tập II	Giáo dục Việt Nam	2011
65.	Lê Mậu Hán (Chủ biên)	Đại cương lịch sử Việt Nam Tập III	Giáo dục Việt Nam	2011
66.	Trần Quốc Vượng (Chủ biên)	Cơ sở văn hóa Việt Nam	Giáo dục Việt Nam	2012
67.	Hoàng Nam	Dân tộc Nùng ở Việt Nam	Văn hóa dân tộc	1992
68.		Sli lượn dân ca trữ tình Tày – Nùng	Văn hóa
69.	ủy ban KHXH viện sử học	Mấy vấn đề Phương pháp luận sử học	Khoa học xã hội	1970
70.	Phan Ngọc Liên Trương Hữu Quýnh	Giáo trình Phương pháp luận sử học	Hà Nội
71.	Nguyễn Thư Anh Thạc sĩ sử học	Nhập môn sử học	Sài Gòn
72.	Khoa học Xã hội	Sử học Một số vấn đề Phương pháp luận sử học	Viện thông tin khoa học xã hội
73.	Lý Viết Trường	Hoa sen	Hà Nội	2013
74.	Vàng A Cử	Những con rồng trên bia lăng mộ Lam Sơn – Thanh Hóa	Hà Nội	2013
75.	Khúc Thu Phương	Hoa Sen	Hà Nội	2013
76.	Hoàng San (Sưu tầm) Mã Thế Vinh (Biên dịch)	Cỏ lảu và sli Nùng phàn slình Lạng Sơn	Lao động	2012
77.	Triệu Thị Mai	Lượn nàng ới	ĐHQGHN	2012
78.	Dương Sách (Sưu tầm, biên dịch)	Lịn thại (Hát giao duyên của người Nùng)	Văn hóa dân tộc	2011
79.	Tạp chí	Đại học QGHN	ĐHQGHN	2013
80.	Hoàng Quốc Hải	Văn hóa phong tục	Phụ nữ	2004
81.	TS. Phạm Văn Sinh GS.TS Phạm Phan Quang (Đồng chủ biên)	Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác - LêNin	Chính trị Quốc gia	2011
82.	Lương Ninh (chủ biên)	Lịch sử thế giới cổ đại	Giáo dục Việt Nam	2010
83.	Diễn đàn VHNT của lực lượng CAND	Báo Văn Nghệ Công An (số 192 + 193)	Bộ Công An	2013
84.	Hội nhà văn Việt Nam	Báo Văn Nghệ (Số 5, 6, 7)	Hà Nội	2013
85.	Hội liên hiệp thanh niên Việt Nam	Thanh niên xuân Quý Tỵ	Thành phố Hồ Chí Minh	2013
86.	Thục Anh (Biên soạn)	Phong tục cổ truyền người Việt	Văn hóa – Thông tin
87.	Hoài Phương (tuyển chọn)	Truyện Kiều những lời bình	Văn hóa – Thông tin	2008
88.	Nguyễn Du	Truyện Kiều	Văn học	2010
89.	Hồ Chí Minh	Nhật ký trong tù	Thời đại	2010
90.	William Dampier Người Dịch: Hoàng Anh Tuấn	Một chuyến du hành đến Đàng Ngoài năm 1688	Thế gới	2011
91.	J. Barrow Người dịch: Nguyễn Thừa Hỷ	Một chuyến du hành đến xứ Nam Hà 1792 - 1793	Thế giới	2011
92.	Hà Minh Đức	Tố Hữu Cách mạng và thơ	Văn học	2008
93.	Tô Hoài	Chuyện cũ Hà Nội	Thời Đại	2010
94.	Vũ Văn Quân (chủ biên)	Thăng Long Hà Nội Một nghìn năm lịch sử	Hà Nội	2007
95.	Đại tướng Văn Tiến Dũng	Đại thắng mùa xuân	Quân đội nhân dân	1976
96.	Đại tướng Võ Nguyễn Giáp	Tổng hành dinh Trong mùa xuân toàn thắng	Chính trị Quốc gia	2012
97.	Trần Viết Hoàn	Bác Hồ chúc tết	Chính trị Quốc gia	2010
98.	Trần Quốc Vượng	Trên mảnh đất Ngàn năm văn vật	Hà Nội	2009
99.	Thiện Cẩm, Nguyễn Đình Đầu, Nguyễn Thái Hợp…	Biển đông và hải đảo Việt Nam	Tri Thức	2010
100.	Nguyễn Văn Khánh	Việt Nam 1919 – 1930 Thời kỳ tìm tòi và định hướng	ĐHQGHN	2007
101.	Vũ Khiêu	Trí thức Việt Nam thời xưa	Thuận Hóa	2006
102.	Đinh Công Vĩ	Chuyện tình vua chúa Hoàng tộc Việt Nam	Phụ nữ	2012
103.	Nguyễn Khắc Huỳnh	Nghệ thuật ngoại giao Việt Nam Với cuộc đàm phán Paris	Chính trị Quốc gia	2012
104.	Nhiều tác giả	Chuyện thời bao cấp Tập I	Thông tấn	2012
105.	Nhiều tác giả	Chuyện thời bao cấp Tập II	Thông tấn	2012
106.	Nguyễn Quang Liệu	Cuộc vận động thanh niên miền Bắc của đảng trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1965 – 1975)	Chính trị Quốc gia	2012
107.	Vũ Bằng	Miếng ngon Hà Nội	Văn hóa Thông tin	2011
108.	Vũ  Bằng	Bốn mươi năm nói láo	Lao động	2008
109.	Trần Quốc Vượng	Đất thiêng ngàn năm Văn vật	Hà Nội	2010
110.	Phạm Văn Đồng	Thắng lợi vĩ đại tương lai Huy hoàng	Sự thật	1976
111.	Nguyễn Vinh Phúc	Hà Nội Những nẻo đường du lịch	Nxb Trẻ	2009
112.	Nguyễn Vinh Phúc	Hà Nội Phong tục, văn chương	Nxb Trẻ	2010
113.	Hội khoa học lịch sử Việt Nam	Tạp chí Xưa & Nay Số 395 + 396 (01/2012)	Hà Nội	2012
114.	Hội khoa học lịch sử Việt Nam	Tạp chí Xưa & Nay Số 399 (03/2012)	HN	2012
115.	Hội khoa học lịch sử Việt Nam	Tạp chí Xưa & Nay Số 427 (05/2013)	Hà Nội	2013
116.	Hội nhà văn Việt Nam	Hồn Việt Số 30 tháng 12/2009	HCM	2009
117.	Hội nhà văn Việt Nam	Hồn Việt Số 31 tháng 01/2010	HCM	2010
118.	Hội nhà văn Việt Nam	Hồn Việt Số 32 tháng 2/2010	HCM	2010
119.	Hội nhà văn Việt Nam	Hồn Việt Số 33 tháng 3/2010	HCM	2010
120.	Hội nhà văn Việt Nam	Hồn Việt Số 37 tháng 7/2010	HCM	2010
121.	Hội nhà văn Việt Nam	Hồn Việt Số 63 tháng 10/2012	HCM	2012
122.	Hội nhà văn Việt Nam	Hồn Việt Số 70 tháng 06/2013	HCM	2013
123.	Hội nhà văn Việt Nam	Hồn Việt Số 71 tháng 07/2013	HCM	2013
124.	Hội nhà văn Việt Nam	Hồn Việt Số 72 tháng 08/2013	HCM	2013
125.	Văn Hóa – Thể Thao & Du Lịch	Văn hóa nghệ thuật Số 324	HCM	2011
126.	Văn Hóa – Thể Thao & Du Lịch	Văn hóa nghệ thuật Số 325	HCM	2011
127.	Văn Hóa – Thể Thao & Du Lịch	Văn hóa nghệ thuật Số 326	HCM	2011
128.	Đại học QGHN	Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Số 264/ 2013	Hà Nội	2013
129.	Quân Đội NDVN	Sự kiện & Nhân chứng Số 233	Hà Nội	2013
130.	Phan Ngọc Liên Bùi Thị Thu Hà	Hà Nội trong con mắt Người nước ngoài	Chính trị Quốc gia	2010
131.	Nguyễn Văn Kim (Chủ biên)	Người Việt với biển	Thế giới	2011
132.	PGS Hồ Khang	Tết mậu Thân 1968 Bước ngoặt lớn của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.	Chính trị Quốc gia	2008
133.	GS.TS Trịnh Nhu TS. Trần Trọng Thơ	Cách mạng tháng tám 1945 Thắng lợi vĩ đại của đầu tiên Của cách mạng Việt Nam	Chính trị Quốc gia	2012
134.	Monique Chemiller Gendrau	Chủ quyền Trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa	Chính trị Quốc Gia	2011
135.	Nhiều tác giả	Hoàng Sa Trường Sa Là của Việt Nam	Trẻ	2012
136.	Trần Công Trục (chủ biên)	Dấu ấn Việt Nam trên Biển Đông	Thông tin và Truyền thông	2012
137.	Nguyễn Duy	36 bài thơ	Lao động	2007
138.	Việt Nam Học	Kỷ yếu hội thảo quốc tế Lần thứ nhất, Hà Nội. 15/07 – 17/07/1998 Tập III	Thế giới	2002
139.	Việt Nam Học	Kỷ yếu hội thảo quốc tế Lần thứ nhất, Hà Nội. 15/07 – 17/07/1998 Tập IV	Thế giới	2002
140.	Bút tích Liệt Sĩ Nguyễn Văn Giá	Những tấm ảnh trở về	Phụ Nữ	2005
141.	Chu Huy	Một số Đền chùa nổi tiếng Đất Thăng Long	Phụ Nữ	2010
142.	Vũ Thanh Sơn	Trưng Vương và các nữ tướng	Phụ Nữ	2009
143.	Thanh Hào	Sông Hồng và làng bãi (tản văn)	Phụ Nữ	2009
144.	Ngô Tất Tố	Việc làng	Văn Học	2004
145.	Ngô Tất Tố	Tắt đèn	Văn Học	2004
146.	Đào Duy Anh	Đất nước Việt Nam qua các đời	Văn Hóa – Thông tin	2005
147.	Đồng Sĩ Nguyên (chỉ đạo nội dung)	Cuộc chiến trên chiến trường Trường Sơn đường Hồ Chí Minh trong kháng chiến chống Mỹ	Quân đội Nhân Dân	2008
148.	Nguyễn Xuân Tú	Hậu phương miền Bắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975)	Chính trị Quốc gia	2009
149.	Hà Văn Tấn	Một số vấn đề lý luận sử học	Đại học Quốc Gia Hà Nội	2009
150.	Lão Tử - Thịnh Lê (chủ biên)	Từ điển Nho, Phật, Đạo	Nxb Văn học	2001
151.	TS. Lưu Minh Trị	Tìm trong di sản văn hóa Việt Nam Thăng Long – Hà Nội	Nxb Văn hóa – Thông Tin	2002
152.	Nguyễn Văn Cương	Mỹ thuật đình làng Đồng bằng Bắc Bộ	Nxb Văn hóa – Thông tin	2006
153.	Nguyễn Văn Khoan	Kể chuyện Điện Biên Phủ 1953 – 1954	Nxb Thông tin và truyền thông	2012
154.	Nguyễn Nghĩa Dân	Lịch sử Việt Nam Trong tục ngữ - ca dao	Đại học Quốc gia Hà Nội	2010
155.	Hoàng Triều Ân (cb)	Từ điển Chữ nôm Tày	Khoa học Xã hội	2003
156.	Bửu Kế	Tầm nguyên từ điển Cổ văn học từ ngữ tầm nguyên	Thanh niên	2005
157.	Võ Nguyên Giáp	Điện Biên Phủ	Chính trị Quốc gia	2004
158.	Đảng ủy Quân sự trung ương – Bộ quốc phòng Trần Trọng Trung	Một số văn kiện chỉ đạo Chiến cuộc Đông Xuân 1953 – 1954 Và chiến dịch Điện Biên Phủ	Quân đội nhân dân	2004
159.	Hội văn nghệ dân gian Việt Nam	Văn hóa dân gian và sự phát triển văn hóa đô thị	Đại học quốc gia Hà Nội	2002
160.	Phương Bằng	Phong Slư	Văn hóa Dân Tộc	1994
161.	Hệ thống thông tin quốc tế về các khoa học Xã Hội	Văn hóa XHCN và sự hình thành ý thức XHCN của nhân dân lao động	Hà Nội	1983
162.	Gordon Mace, francois Pétry	Cẩm nang xây dựng dự án nghiên cứu trong khoa học Xã hội	Tri thức	2013
163.	Nguyễn Đức Lữ Nguyễn Thị Hải Yến	Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên ở Việt Nam xưa và nay (hỏi – đáp)	Chính trị Quốc gia	2013
164.	Đặng Thùy Trâm	Nhật ký Đặng Thùy Trâm	Hội nhà văn	2013
165.	Kỷ yếu hội thảo	Khời nghĩa Lam Sơn Và thành lập vương triều Lê	Hà Nội	2008
166.	Vũ Duy Miền	Hương ước làng xã đồng bằng Bắc Bộ	Chính trị Quốc gia	2010
167.	Nhiều tác giả	100 năm Đông Kinh Nghĩa Thục	Tri thức	2008
168.	Philippe Papin	Lịch sử Hà Nội	Mỹ thuật- Nhã Nam	2010
169.	Tạ Chí Đại Trường	Lịch sử nội chiến ở Việt Nam từ 1771 đến 1802	Tri thức – Nhã Nam	2012
170.	Spalding	Hành trình về phương đông	Thế giới	2012
171.	Thái Bạch	Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm	Sống mới	1957
172.	Vũ Kỳ	Bác Hồ viết di chúc	Sự thật	1989
173.	Tôn Thất Bình	Đời sống trong Tử Cấm Thành	Đà Nẵng	2005
174.	Phương Lâm – Mặc Châu	Hào khí Đồng Nai	Thanh niên	1979
175.	Phạm Tất Dong – Lê Ngọc Hùng	Xã hội học	Đại học Quốc gia Hà Nội	2001
176.	Charles Fourniau	Việt Nam như tôi đã thấy (1960 – 2000)	Khoa học Xã hội	2007
177.	Nguyễn Đình Đầu	Nguyễn Trường Tộ với triều đình Tự Đức	Trẻ	2013
178.	Đỗ Thị Hảo (cb)	Chợ Hà Nội xưa và nay	Phụ nữ	2010
179.	Huỳnh Công Bá	Hôn nhân và gia đình trong pháp luật triều Nguyễn	Thuận Hóa	2005
180.	Nguyễn Mạnh Cường	Nho giáo đạo học trên đất kinh kỳ	Thời đại	2010
181.	Trần Đức Anh Sơn	Trò chơi và thú tiêu khiển của người Huế	Đại học Quốc gia Hà Nội	2008
182.	Nguyễn Thừa Hỷ	Văn hóa Việt Nam truyền thống một góc nhìn	Thông tin – Truyền thông	2012
183.	Trần Đăng Sinh	Những khía cạnh triết học trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt ở đồng bằng bắc bộ hiện nay	Chính trị Quốc gia	2010
184.	W.Scott Morton – C.M.Lewis	Lịch sử và Văn hóa Trung Hóa	Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh	2008
185.	Nguyễn Đắc Hưng	Việt Nam văn hóa và con người	Chính trị Quốc gia	2009
186.	Nguyễn Việt Long	Hoàng Sa – Trường Sa Các sự kiện, tư liệu lịch sử - pháp lý chính (thế ký XV – 2000)	Trẻ	2013
187.	Nguyễn Duy Cần	Thuật sử thế của người xưa	Trẻ	2013
188.	Trần Quốc Vượng Nguyễn Trần Đản Nguyễn Từ Chi Nguyễn Cao Lũy	Nghìn xưa văn hiến Tập 1	Kim Đồng	2013
189.	Trần Quốc Vượng Nguyễn Trần Đản Nguyễn Từ Chi Nguyễn Cao Lũy	Nghìn xưa văn hiến Tập 2	Kim Đồng	2013
190.	Trần Quốc Vượng Nguyễn Trần Đản Nguyễn Từ Chi Nguyễn Cao Lũy	Nghìn xưa văn hiến Tập 3	Kim Đồng	2013
191.	Pierre Asselin	Nền hòa bình mong manh Washinhton, Hà Nội và tiến trình của hiệp định Paris	Chính trị Quốc gia	2012
192.	Phan Ngọc Liên	Từ điển thuật ngữ lịch sử phổ thông	Hà Nội	2008
193.	Thích Giác Trí	Lửa Từ Bi	Thuận Hóa	2013
194.	Bùi Xuân Mỹ - Bùi Thiết – Phạm Minh Thảo	Từ điển lễ tục Việt Nam	Văn hóa Thông tin	1996
195.	Peter de Goeje	Gửi lời chào đoàn kết	Đại học Quốc gia Hà Nội	2012
196.	Ngô Đức Thịnh	Tín ngưỡng và văn hóa tín ngưỡng Việt Nam	Trẻ	2012
197.	Vũ Ngọc Khánh	Truyền thống Văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam tập 1	Thanh Niên	2004
198.	Vũ Ngọc Khánh	Truyền thống Văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam tập 2	Thanh Niên	2004
199.	Bùi Kha	Nguyễn Trường Tộ và vấn đề canh tân	Văn học	2011
200.	Nam Hồng – Lăng Thị Nga	Từ điển Đường phố Hà Nội 2010	Lao động	2010
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.
208.
209.
210.
211.
212.
213.
214.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
221.
222.
223.
224.
225.
226.
227.
228.
229.
230.
231.
232.
233.
234.
235.
236.
237.
238.
239.
240.
241.
242.
243.
244.
245.
246.
247.
248.
249.